چکیده

هدف: گزارشگری پایداری به‌عنوان ابزاری کلیدی برای ارتقای شفافیت، پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی، نقش مهمی در بهبود عملکرد واحدهای تجاری و ایجاد اعتماد میان ذی‌نفعان ایفا می‌کند. با این حال، اجرای این استانداردها در ایران با چالش‌های متعددی همراه است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های گزارشگری پایداری در گزارشگری ایران انجام شده است.
روش: این پژوهش در زمره پژوهش‌های کمی می‌باشد و از لحاظ هدف نیز در زمره پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد. جامعه آماری این پژوهش استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی، تهیه‌کنندگان صورت‌های مالی، حسابرسان و اساتید دانشگاه می‌باشد. داده‌های پژوهش از طریق پرسشنامه جمع‌آوری شد و در زمره پژوهش‌های پیمایشی نیز قرار دارد. پرسشنامه پژوهش مبتنی بر مقیاس لیکرت 5 گزینه‌ای تدوین گردیده و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی تجزیه‌ونحلیل صورت گرفت.
یافته­ها: نتایج حاصل از تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش به شناسایی 13 مؤلفه کلیدی شامل فرصت‌های اقتصادی، پاسخگویی، رقابت‌پذیری، چالش‌های سیاسی، مدیریتی، آموزشی و فنی گردید. نتایج این پژوهش، ادبیات نظری در این خصوص را توسعه می‌دهد. نتایج پژوهش نشان داد که گزارشگری پایداری می‌تواند فرصت‌هایی همچون جذب سرمایه‌گذاری خارجی، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، افزایش کیفیت محصولات، بهبود جایگاه برند را برای واحدهای تجاری فراهم کند. با این حال، موانعی مانند ضعف در زیرساخت‌های آموزشی، نگرش منفی مدیران نسبت به اهمیت گزارشگری، هزینه‌های بالا، نبود فرهنگ سازمانی مناسب، اجرای این فرآیند را محدود کرده است. هم‌چنین، چالش‌های سیاسی و ساختاری، از جمله تحریم‌ها و ضعف حاکمیت شرکتی، از دیگر موانع شناسایی‌شده در این پژوهش هستند. این پژوهش پیشنهاد می‌کند که از طریق آموزش مدیران وکارکنان، تقویت زیرساخت‌های فناوری، تدوین قوانین الزام‌آور همراه با مشوق‌های اقتصادی و بهبود نظارت بر اجرای استانداردها می‌تواند چالش‌های موجود را کاهش داد.
نتیجه­ گیری: به‌کارگیری گزارشگری پایداری در بخش‌های مختلف با چالش روبه‌رو است. علاوه‌بر آن، دارای فرصت‌های قابل توجهی نیز می‌باشد. به‌منظور به‌کارگیری گزارشگری پایداری باید اقدامات کافی برای رفع چالش‌ها رخ دهد. به‌منظور به‌کارگیری گزارشگری پایداری، علاوه‌بر اینکه محیط گزارشگری ایران به سایر موارد نیز باید توجه داشت.
 دانش افزایی: این مطالعه به غنی‌سازی تحقیقات درخصوص نگرش حسابداران و ذی‌نفعان درخصوص گزارشگری پایداری فراهم می‌کند. هم‌چنین، پژوهش در این بخش می‌تواند به واحدهای تجاری کمک کند تا نگرش و پاسخگویی واحدهای تجاری را بهبود می‌بخشد تا بتوانند با موفقیت به نیازهای مختلف جامعه پاسخ دهند.