چکیده

هدف: بر مبنای مفاهیم نظریه اقتضایی، عملکرد یک شــرکت حاصل سازگاری ویژگی‌های آن با عواملی است که وضعیت شرکت را منعکس می‌کند. بر مبنای این نظریه عوامل سازمانی نظیر راهبردهای رقابتی می‌تواند توضیح دهد که کدام شرکت‌ها و به چه دلایلی، عملکرد مالی بهتری دارند و کمتر در معرض درماندگی مالی هستند. ادغام معیارهای عملکرد مالی و عملکرد زیست محیطی، اجتماعی و راهبری در راهبردهای رقابتی، به طور قابل‌توجهی می‌تواند به پایداری مالی شرکت‌ها کمک کند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش عملکرد زیست محیطی، اجتماعی و راهبری و عملکرد مالی شرکت بر رابطه بین راهبردهای رقابتی و درماندگی مالی است.

روش: شش فرضیه پژوهش با استفاده از اطلاعات 166 شرکت پذیرفته شده در شرکت بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1392 تا 1401 (1660 مشاهده شرکت ـ سال) و به‌کارگیری رگرسیون آزمون و تجزیه و تحلیل شدند.

یافته‌ها: راهبردهای رقابتی (رهبری هزینه و تمایز) با درماندگی مالی رابطه منفی و معنادار دارند، عملکرد زیست‌محیطی، اجتماعی و راهبری و همچنین عملکرد مالی رابطه بین راهبردهای رقابتی (رهبری هزینه و تمایز) و درماندگی مالی را تعدیل می‌کنند.

نتیجه‌گیری: مطابق با آموزه‌های نظریه اقتضایی تدوین راهبردهای رقابتی شرکت‌ها متاثر از زمینه و محیطی است که شرکت در آن فعالیت می‌کنند، راهبرهای رهبری هزینه و تمایز به دلیل اثرات مثبت آن بر عملکرد شرکت، احتمال تجربه درماندگی مالی را کاهش می‌دهند، همراستایی عملکرد زیست‌محیطی، اجتماعی و راهبری با راهبردهای رقابتی و همچنین عملکرد مالی مناسب، منجر به تقویت رابطه منفی بین راهبردهای رقابتی با درماندگی مالی شرکت‌ها شده و باعث کاهش خطر ورشکستگی آنان می‌گردد.

دانش‌افزایی: ادغام اصول زیست‌محیطی، اجتماعی و راهبری در راهبردهای رقابتی شرکت‌ها، اثرات مثبتی برای جامعه و محیط زیست دارد، این امر می‌تواند راهنمای مناسبی برای مدیریت شرکت‌ها برای بهره‌مندی از مزایای عملکرد مناسب زیست محیطی، اجتماعی و راهبری باشد.