شناسایی عوامل روانشناختی اجتماعی مؤثر بر رفتار عدم تمکین مالیاتی مؤدیان

هدف: عوامل اقتصادی بخشی از رفتار مالیاتی مؤدیان را توضیح می دهد. هدف این پژوهش کشف عوامل روانشناختی اجتماعی مؤثر بر رفتار عدم تمکین مالیاتی مؤدیان می باشد.
روش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش نظریه زمینهای انجام شد .ابزار پژوهش مصاحبه های نیمه ساختاریافته است. با بهره گیری از نظریه زمینهای، داده ها با طرح سؤالات نیمه ساختاریافته و مصاحبه عمیق با نه شرکت کننده گردآوری شد. برای داده‌کاوی، داده‌ها کد گذاری، سپس وارد نرم‌افزار(مکس کیودی¹-2021) شده و با روش تئوریک تحلیل گردید.
یافته ها: براساس یافته ها، متغیرهای مؤثر بر رفتار عدم تمکین مالیاتی شامل: اطلاعات عمومی(دانش مالیاتی ضعیف و فرصت عدم تمکین)، ادراک از فساد، نگرش منفی، هنجارهای ذهنی منفی، کنترل رفتاری ادراک شده به عدم تمکین، تمایل به عدم تمکین، رفتار تمکین شامل ابهام در تعریف و ادراک ازسطح تمکین مالیاتی پائین.
نتیجه گیری: براساس یافته های پژوهش، سطح دانش مالیاتی ضعیف می باشد. انواع ادراک از فساد: شامل ادراک از فساد عمومی، فساد کلان و فساد خرد، فساد مالیاتی کلان و خرد که سطح ادراک از آنها به ترتیب کاهش می یابد. نگرش و هنجارهای ذهنی نسبت به تمکین مالیاتی منفی هستند. پتانسیل تأثیرادراک از فساد بر رفتار تمکین مالیاتی بالاست.
دانش افزایی: یکی از دلایل اصلی که دولت ها در کشورهای در حال توسعه با مشکلاتی در جمع آوری مالیات مواجه می شوند، عدم تمکین مالیاتی مؤدیان است. دولت می تواند با آگاهی رسانی و اجرای سیاستهای ضد فساد، سطح دانش مالیاتی و اعتماد عمومی را بالا برده، نگرش و باورهای مثبت را ترویج و سطح تمکین مؤدیان را ارتقاء دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

حسابرسی

مراجع

اکبری، معصومه، وحدانی، محمد،(1397)، هنجارهای شخصی و تمکین مالیاتی، پنجمین کنفرانس ملی پژوهشهای کاربردی در مدیریت حسابداری،تهران،

https://civilica.com/doc/784423

ایران مهر، مسلم، گیتی پسند، زهرا، (1395)، یک پژوهش کیفی: بررسی عوامل موثر بر خوش بینی دانش آموزان به نظام آموزشی، فرهنگ مشاوره و روان درمانی (فرهنگ مشاوره)، 7(27 ): 105-128

آخوندی، احمد، جمشیدی، مینا و خطیری علیائی، علی ،(1397)، بررسی عوامل موثر بر تمکین مالیاتی مودیان مالیات بر ارزش افزوده اداره کل مالیات بر ارزش افزوده شهر تهران، دوازدهمین همایش سیاست های مالی و مالیاتی ایران، تهران،

https://civilica.com/doc/876206

باقری، بهروز، باباجانی، جعفر، و برزیده، فرخ، (1398)، شناسایی عوامل مؤثر بر تمکین مالیاتی در ایران، پژوهش های تجربی حسابداری، 8(3 (پیاپی 31) ): 283-310.

برزیده، فرخ، ابراهیمی درده، سجاد،(1398)، رتبه بندی عوامل رفتاری مؤثر بر عدم تمکین مالیات بر درآمد مشاغل از منظر خبرگان، پژوهشنامه مالیات، 27(42) :۴۳-۷۲.

بهشتی، سید صمد، خانمحمدی، احسان، (1399)، بررسی وضعیت ادراک از فساد و عوامل مرتبط با آن مطالعۀ شهروندان شهر سرپل‌‌‎ذهاب، جامعه شناسی کاربردی،31(4): 45-72

حقیقی فشی، شیرین، بنی مهد، بهمن و اوحدی، فریدون، همتی، بهرام،(1399)، بررسی تاثیر ابعاد هنجارهای اجتماعی و شخصی بر تمکین مالیاتی، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت،9(33 )،41-59.

رضاقلی زاده، مهدیه، آقایی، مجید و عالمی، امیرحسین، (1398)، تحلیل فرار مالیاتی در ایران به روش شاخص چندگانه-علل چندگانه(MIMIC)، مجلس و راهبرد، 26(97 ): 191-226.

صامتی، مجید، امیری، هادی و حیدری، زهرا،(1394)، تأثیر اخلاق مالیاتی بر تمکین مالیاتی: مطالعه موردی شهر اصفهان، فصلنامه پژوهش ها وسیاست های اقتصادی،23(75):۲۳-۲۶۲.

صفری، حوریه، عباسی اسفجیر و علی اصغر، رحمانی فیروزجاه، علی،(1401)، عوامل مؤثر بر فرهنگ مالیاتی از دیدگاه جامعه شناسی با استفاده از روش دلفی، ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران،5(11):4078-4112.

فولادیان، مجید، رضایی بحرآباد، حسن و گلی، منصوره، (1401)، بررسی عوامل مؤثر بر فرهنگ مالیاتی و راهکارهای بهبود آن، فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد فرهنگ، ش 15(59): 143-177.

کمالی، سعید، شفیعی، سعیده، (1390)، مفهوم تمکین مالیاتی و محاسبه آن در نظام مالیاتی ایران، پژوهشنامه مالیات، دوره جدید - 19(10 (مسلسل 58))، 143-168.

گرایی نژاد، علیرضا، چپردار، الهه، (1391)، بررسی عوامل موثر بر درآمدهای مالیاتی در ایران، اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)،6(20):69-92.

محسنی ملکی، بهرام، (1400)، عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی با استفاده از تکنیک معادلات ساختاری – نقش تعدیل‌کنندگی دانش مالیاتی، پژوهشنامه اقتصاد کلان،16(31): 13-36

محمدی، مهدی، رفیعی، حسن و موسوی، میرطاهر، حسین زاده، سمانه،(1395)، ادراک فساد و احساس عدالت اجتماعی، مسائل اجتماعی ایران، 7(۱) :۱۲۵-۱۴۴.

نظامی پور، قدیر، معین الدینی، محمود، (1397)، روانشناسی اجتماعی و بسیج ملی، مطالعات دفاعی استراتژیک، 16(71 ): 143-168.

نظری، فاطمه، (1395)، بررسی اثر درآمد نفتی بر درآمد مالیاتی کشورهای صادرکننده نفت، اقتصاد کاربردی، 6(18): 7-67.