چکیده
هدف: اخیراً علوم عصب‌شناسی در رشته‌های روان‌شناسی، اقتصاد و مالی بکار گرفته‌شده و سودمندی آن نیز نشان داده شده است. هدف اصلی این مطالعه، گسترش ادبیات علوم عصب‌شناسی به حسابداری است. در راستای این هدف، برای اولین‌بار، پژوهش حاضر به بررسی تأثیر هم‌زمان سیستم فعال‌سازی رفتاری (BAS) و سیستم بازداری رفتاری (BIS) بعنوان متغیرهای مستقل و عملکرد نیم‌کره‌های مغزی، بعنوان متغیر تعدیلی، بر فعالیت‌های استراتژیک تصمیم‌گیری حسابداران مدیریت بعنوان زیرمجموعه‌ای از حسابداری، می‌پردازد.
روش: روش پژوهش توصیفی پیمایشی از نوع نظرسنجی است. جامعه آماری کلیه حسابداران مدیریت شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران در سال 1398 بود. میزان تأثیر متغیرهای فوق، با طرح سناریوهای مختلف و استفاده از پرسش‌نامه در مقیاس طیف پنج گزینه‌ای لیکرت بررسی شد. به منظور بررسی تأثیر متغیرها از مدل‌سازی معادلات ساختاری (SEM) و برای تحلیل الگوها از رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که BAS اثر مستقیم و BIS اثر غیرمستقیم بر فعالیت‌های بازاریابی، عملیاتی، منابع انسانی، حسابداری و بودجه‌ای حسابداران مدیریت می‌گذارند. هر کدام از نیم‌کره‌های چپ و راست مغز بعنوان متغیر تعدیلی، کارکرد تخصصی و متفاوتی بر فعالیت‌های حسابداران مدیریت دارند. نقش تعاملی«BAS و نیم‌کره چپ» و نقش تعاملی «BIS و نیم‌کره راست» بر فعالیت‌های حسابداران مثبت و معنادار است. در مقابل، نقش تعاملی «BAS و نیم‌کره راست» و هم‌چنین تعامل «BIS و نیم‌کره چپ» تأثیر معناداری بر فعالیت‌های حسابداران مدیریت ندارند.
نتیجه‌گیری: علوم عصب‌شناسی، دانش حسابداری و حسابداری مدیریت را در زمینه‌های گوناگون، بویژه در قلمرو فعالیت‌های استراتژیک و موارد رفتاری، بشدت گسترش می‌دهد. این دانش می‌تواند فرآیند تصمیم‌گیری حسابداران و حسابرسان را نیز کامل‌تر توضیح داده و زوایای تاریک موارد رفتاری عصبی آنان را در خصوص انتخاب یک تصمیم روشن‌تر سازد. افزون بر این، مدیران، حسابداران، تحلیل‌گران و دانشگاهیان می‌توانند از یافته‌های این پژوهش، به گونه حرفه‌ای و نظری، در خصوص عملکرد مغز و رفتار، بهره‌مند شوند.
دانش افزایی: مدل ارائه‌شده در این پژوهش ادبیات «حسابداری عصبی» را گسترش می‌دهد. یافته‌های تجربی تا حد زیادی دلایل تفاوت در تصمیم‌گیری استراتژیک حسابداران مدیریت در عمل و اثرات آن‌ها را توضیح می‌دهد. این مدل می‌تواند توسط سایر حسابداران، مدیران و دانشگاهیان نیز اعمال و گسترش یابد.
)