چکیده

طبق نظریه چرخه عمر، واحدهای تجاری در مراحل مختلف چرخه عمر، دارای خصوصیات ریسک متفاوت هستند و ارزشگذاری معیارهای واحد تجاری از سوی بازار سرمایه، به اهمیت نسبی آن معیارها برای واحد تجاری در مراحل مختلف چرخه عمر بستگی دارد. در این تحقیق این موضوع مورد بررسی قرار می­گیرد که آیا مراحل چرخه عمر باعث واکنش متفاوت بازار سرمایه، به عوامل ریسک عادی می­شود؟ و آیا بین قدرت توضیحی عوامل ریسک و تغییر در مراحل چرخه عمر، همگرایی وجود دارد؟ عوامل ریسک عادی مورد مطالعه در این تحقیق نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، اندازه، بتا و اهرم است. جامعه آماری تحقیق، شرکت‌های غیر مالی بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های 1383 تا 1389 می­باشند. ابتدا واحدهای تجاری عضو جامعه آماری با استفاده از متغیرهای رشد فروش، تغییر در مخارج سرمایه­ای و عمر واحد تجاری به سه گروه واحدهای تجاری در حال رشد، بالغ و در حال افول تقسیم ­شده­اند. مدل رگرسیون برازش شده ترکیبی از معیارهای ریسک و عملکرد با بازده سهام است که از مدل قیمت­گذاری آربیتراژ اقتباس گردیده است. نتایج نشان می­دهد که بازار سرمایه، عوامل ریسک را به­طور مساوی قیمت­گذاری نمی­کند و مربوط بودن ارزش عوامل ریسک مشروط به مراحل چرخه عمر واحد تجاری است. همچنین طبق نتایج آزمون کرامر، بین ضریب تعیین تعدیل شده­ معیارهای ریسک در واحدهای تجاری در حال رشد و در حال افول با واحدهای تجاری بالغ تفاوت معنادار آماری وجود دارد. ولی این تفاوت آماری بین واحدهای تجاری در حال رشد و در حال افول وجود ندارد.